BLOG: Onderwijshuisvesting in Nederland
Weg met lekkages en lange bouwprocessen: dit is de oplossing voor duurzame schoolhuisvesting in Nederland.
“Lekkage, amper ventilatie, niet duurzaam en decennialang wachten op nieuwbouw”: dat is hoe het ervoor staat met schoolhuisvesting in Nederland, zo stond recentelijk op de voorpagina van het Algemeen Dagblad. Niet alleen zijn er dringende problemen bij de huidige schoolgebouwen, ook de wachtlijsten voor nieuwbouw zijn eindeloos. In een open brief aan de nieuwe demissionaire minister van Onderwijs Mariëlle Paul, luidden gemeenten en schoolbesturen de noodklok over broodnodige financiering voor nieuwbouw en renovatie. Dit probleem schreeuwt om financiële impuls, maar ook om een slimmere manier van aanpak en bouwen.
Slimmer de school bouwen
Die slimmere aanpak is steeds vaker modulair en circulair, omdat deze manier van bouwen moderne problemen oplost: modulaire bouw is flexibeler, sneller, kosteneffectiever en een stuk duurzamer dan traditionele bouw. Die voordelen wegen in het onderwijs, waar snelheid en kostenefficiëntie cruciaal zijn, extra zwaar. Bij modulaire bouw worden aparte componenten van een gebouw in een fabriek gemaakt en vervolgens wordt het geheel op de bouwplaats in elkaar gezet. Zo bouw je niet alleen sneller, maar heb je ook minder transportbewegingen van en naar de bouwplaats nodig. Omdat de componenten op een andere locatie worden geproduceerd, zijn er ook minder vertragingen en verlies van materialen door bijvoorbeeld weersomstandigheden. Juist die snelheid is belangrijk voor onderwijshuisvesting, omdat er vaak snel en met urgentie actie nodig is om een nieuw schoolgebouw te realiseren.
En schoner
Een van de belangrijkste voordelen van circulaire bouw is het verminderen van afval en het minimaliseren van de ecologische voetafdruk. Uit onderzoek blijkt dat je bij modulaire bouw 50 procent minder CO2-uitstoot hebt. Bovendien gaan modulaire en circulaire bouw hand in hand: modules zijn eenvoudig te demonteren en elders te herplaatsen, of weer af te breken en de losse onderdelen voor een ander gebouw in te zetten. Aan het einde van de levenscyclus worden de materialen hergebruikt, in plaats van weggegooid. Niet alleen vermindert dit de hoeveelheid afval die naar de stort gaat, maar het zorgt ook voor het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen. Een school van baksteen die te groot is geworden voor het aantal leerlingen dat er heen gaat kan je niet zomaar uit elkaar halen en er elders een appartementencomplex van maken: met een modulair gebouwde school kan dat wél.
Meegroeien: desnoods in de schoolvakantie
Als het aankomt op schoolhuisvesting kan modulaire bouw dus een aanzienlijk verschil maken. De problemen met de huidige gebouwen zouden zo snel mogelijk aangepakt moeten worden. Een oud gebouw renoveren, scholen uitbreiden of tijdelijke huisvesting voor onderwijsfaciliteiten, met modulaire bouw is dit allemaal in minimale tijd mogelijk. Het is essentieel dat onderwijsvestingen kunnen meegroeien met de groeiende en constant veranderende behoeftes van leerlingen en ouders. Daarnaast kunnen eventuele verbouwingen of aanpassingen aan de gebouwen door de snelle en efficiënte manier van bouwen plaatsvinden tijdens de schoolvakanties. Zoals ook gedaan is bij Basisschool De Pionier in Dokkum. Het gebouw is in vier weken from scratch opgebouwd, wat een recordtempo is. Daarnaast zijn er met modulaire bouw diverse unieke ontwerpen beschikbaar en was bij De Pionier een kleurrijke gevelafwerking ook geen enkel probleem.
Flexibeler en groener in de toekomst
De uitdagingen op het gebied van schoolhuisvesting vereisen een nieuwe aanpak en die kans ligt er nu voor het nieuwe kabinet. In aanloop naar de verkiezingen moet er daarom meer aandacht komen voor innovatievere en duurzamere bouwmethodes, zoals modulair en circulair bouwen. Door dit te integreren in de onderwijshuisvesting kunnen scholen sneller en efficiënter worden gebouwd en gerenoveerd, met aandacht voor duurzaamheid en kostenbesparing op lange termijn. Sneller reageren op de behoeften van het onderwijs moet hierbij centraal staan. Want uiteindelijk gaat het om onze kinderen die de best mogelijke leeromgeving verdienen zonder compromissen te sluiten op het gebied van kwaliteit of hun groenere toekomst.